Płaską stopą określamy taką, która dotyka podłoża większą powierzchnią niż trzema, konkretnymi punktami; piętą oraz podstawą palucha i palca małego. Tworzą one dwa łuki stopy; poprzeczny oraz podłużny. Jeśli łuk rozpięty wzdłuż długości stopy pomiędzy piętą, a palcami jest spłaszczony, mówimy o płaskostopiu podłużnym.

Płaskostopie (platfus) jest deformacją stopy, która może wystąpić w każdym wieku. U dzieci do ok. 4. roku życia platfus występuje fizjologicznie, o płaskostopiu u dzieci można mówić, dopiero gdy nie ustępuje po 5. roku życia.

Wada tego typu :

• pogarsza elastyczność mięśni stopy,

• powoduje zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające w stawach piętowo-skokowym i skokowo-łódkowym;

• powoduje koślawość pięty oraz odwiedzenie przodostopia.

• utrudnia chodzenie;

Przyczyną płaskostopia, powszechnie określanego platfusem, jest niewydolność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie fizjologicznego łuku podłużnego stopy. Do ich osłabienia i rozciągnięcia mogą prowadzić:

• nieprawidłowa postawa ciała, specyficzna budowa stopy;

• nadmierne i nieprawidłowe obciążenia (długotrwała praca stojąca, dźwiganie ciężarów, nadwaga i otyłość), niewłaściwe obuwie (za ciasne, za małe, na wysokich obcasach);

• przykurcz mięśnia trójgłowego, zaburzenia mięśniowe wskutek chorób neurologicznych;

• długotrwałe unieruchomienia stopy (po urazie);

• zaburzenia budowy kończyny dolnej (piszczel szpotawa, kolano koślawe, różne długości kończyn dolnych);

• chodzenie po równym i twardym podłożu, nieprawidłowe ustawianie stóp (na krawędziach, w dużym rozkroku).

Pierwszymi objawami płaskostopia są:

• obniżenie wytrzymałości na obciążenia;

• pochylenie stopy w kierunku wewnętrznym;

• nierówne ścieranie podeszew butów, zwłaszcza po wewnętrznej stronie;

• ból stopy utrudniający stanie lub chodzenie;

• utrudnienie chodu.

• nasilone pocenie stóp, pieczenie i nawracające odciski;

• rogowacenie skóry na podeszwowej części stopy;

Przed podjęciem leczenia płaskostopia konieczne jest wykonanie odpowiednich badań stóp. Przy badaniu trzeba ocenić stopień spłaszczenia wszystkich łuków stopy zarówno w staniu i w leżeniu. Należy stwierdzić, czy płaskostopie ma charakter sztywny, czy elastyczny. Stopa powinna być dokładnie zbadana, zwłaszcza poszczególne kości stępu, paliczki i ruchy palucha oraz mięśnie łydki i ustawienie kolan. Ocenie podlega także chód pacjenta i możliwość stania na palcach.

To wszystko wskaże nam sposób dalszego leczenia.
Płaskostopie wymaga leczenie zachowawczego, które obejmuje:

• ćwiczenia i masaże stopy;

• farmakoterapię – jeśli jest silny ból zaleca się miejscowe leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne w formie maści lub żelu;

• Wyeliminowanie czynników ryzyka (odpowiednie i wygodne obuwie, dbanie o masę ciała, higiena stóp); częste chodzenie boso po podłożu o różnej nawierzchni (oprócz nawierzchni płaskiej).

• fizykoterapię: zabiegi rozluźniające, przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz poprawiające ukrwienie i odżywianie tkanek miękkich;

• kinesiotaping – ułatwi korekcję wadliwego ułożenia stopy oraz poprawi stabilizację;

• stosowanie wkładek korekcyjnych lub specjalnego obuwia;


Można rozważyć leczenie operacyjne, jeśli w stopie występują znaczne i utrwalone zniekształcenia, utrudniające chód, powodujące silne dolegliwości bólowe lub towarzyszące różnym schorzeniom neurologicznym. Stosuje się wtedy rekonstrukcję tkanek miękkich lub osteotomię.  

Zaniedbanie leczenia płaskostopia podłużnego może spowodować skutki w postaci bólu łydek, stawów kolanowych oraz kręgosłupa nasilającego się po długim chodzeniu. Ignorowanie dolegliwości może doprowadzić do obrzęków stóp, stanów zapalnych tkanek miękkich w stopie oraz w ścięgnie Achillesa czy zmian zwyrodnieniowych prowadzących do deformacji stóp. Zdarza się, że u osób z płaskostopiem podłużnym dochodzi do niestabilności stawu skokowego.

Jednym z elementów leczenia płaskostopia – zarówno płaskostopia poprzecznego, jak i podłużnego, są odpowiednie ćwiczenia. Ich celem jest wzmocnienie osłabionych mięśni, utrzymanie pełnego zakresu ruchu stawu skokowego, rozciąganie przykurczonych mięśni łydki oraz poprawa stabilizacji i kontroli nerwowo-mięśniowej. Ćwiczenia pomagają ponadto wyrobić nawyk prawidłowego ustawienia oraz obciążania stopy.


• naprzemienne stawanie na palcach i piętach;

• siedzenie prosto na krześle i wciskanie stopy w podłoże;

• przysiady z nieodrywaniem stóp od podłoża;

• rolowanie stopą wałka;

• drapanie podłogi palcami.

• podnoszenie stopą woreczków z ryżem lub szmacianych piłek

• masowanie stóp poprzez turlanie piłki do tenisa lub golfa,

• chodzenie na zewnętrznych krawędziach stóp,

• skakanie na palcach,

• „zbieranie” palcami stopy rozłożonej szmatki lub chusteczki,

• chodzenie boso po piasku lub trawie,

• naprzemienne zginanie i prostowanie stopy w stawach skokowych,

• w pozycji leżącej wykonywanie krążenia stopami do wewnątrz i na zewnątrz,

• chwytanie przedmiotów palcami stóp, np. obręczy, tarczy i rzucanie nimi,

• rysowanie stopami.

Ćwiczyć należy codziennie przez około 20 minut, wykonując po 15–20 powtórzeń. Bardzo ważne jest unikanie dźwigania dużych ciężarów, długotrwałego stania, a także niektórych sportów, np. piłki nożnej czy łyżwiarstwa.